Tarihte Çevirinin Rolü ve Etkisi

Her birimiz, tarihte farklı kültürler, inançlar, diller, mimariler, yazıtlar ve eserlere çeşitli yollarla ilgi duyarız. Bazılarımız Rönesans’ı tarih kitaplarından keşfederken, bazılarımız ise Dostoyevski’nin derin satırlarında kendimize bir yol buluruz. Fakat tüm bu farklı kültürlerle, satırlarla ve tarihsel olaylarla bağlantı kurmamıza olanak tanıyan nedir? Cevap, kuşkusuz çeviri ve çevirmenlerdir.

Tarihin akışı boyunca farklı dilleri konuşan toplumlar, savaşlar, göçler, krizler ve kıtlıklar gibi çeşitli nedenlerle etkileşime geçmişlerdir. Bu etkileşimler, çeviri tarihini şekillendirmiş ve bu tarih günümüze kadar yazılmaya devam etmiştir. Farklı dillerde konuşan milletler bir araya geldikçe, yeni keşifler ve gelişmeler ortaya çıkmış, kutsal metinlerin kıtalar arası yayılması bile çeviri sayesinde mümkün olmuştur. Toplumların birbirlerini etkileyebilmeleri için önce birbirlerini anlamaları gerektiğini düşünürsek, çeviri tarihinin, insanlık tarihinin seyrini değiştirdiği söylenebilir. Bu olaylar zinciri, Reformasyon’dan Sanayi Devrimi’ne, ticaretten tıptaki yeniliklere kadar geniş bir etki alanına sahip olmuştur.

Çevirmenler ve tercümanlar olmasaydı, sanatın sadece çevremizdeki örneklerini deneyimleme şansımız olacaktı ve böylece bugün başyapıt olarak kabul ettiğimiz pek çok yabancı eserden yoksun kalacaktık. Bu, mükemmel bir evde yaşayıp da hiç pencere açmamak gibidir. Evin içi ne kadar iyi düzenlenmiş olursa olsun, dışarıdaki manzarayı görmemek, hep bir eksiklik hissi yaratır.

Bu manzara ne kadar büyüleyici olursa olsun, pencereleri açanlar da en az manzara kadar değerlidir. Bu yüzden çevirmenlik, kutsal bir meslek olarak kabul edilir. Farklı kültürlerin barındırdığı o muhteşem eserleri bize ulaştıran, yeni pencereler açan, bizi kendi evimizin penceresi gibi hissettiren, ülkeden ülkeye, zirveden derinliklere, yağmur ormanlarından tarihi kentlere taşıyan tüm çevirmenlere derin bir minnettarlık duyarız. Onlar eserin yazarı kadar sıkça alkış almasalar da, katkılarıyla aslında bir o kadar önemli ve değerli işler başarıyorlar!